jueves, 16 de octubre de 2014

5.- Ondorioak

Ez gaude klonazioaren fenomenoari aurre egiteko prest, horren ondoriaz:
Zuzenbideko arazoak:Ez dago argi zein den enbrioien izaera juridikoa, Nork dauka enbrioi bat edo pertsona bat klonatzeko eskubidea?
Osasun arazoak: Malformazio eta gaitzen areagotzea, aborto kopuruaren handitzea.

Klonari eragindako minak: Min psikologikoak, min sozialak eta min fisikoak.

jueves, 2 de octubre de 2014

2.-Zertarako balio du?

APLIKAZIOAK:

 - Beste askoren artean, arriskuan dauden espezieak berreskuratzeko erabiltzen  da.
  Adibidez:  gaur. 




- Ikerketa egitea.

- Animali transgenikoen ugalketa.

-Desagertzeko zorian dauden animalien ugalketa.

- Aplikazio terapeutikoak

-Animaliak klonatzea enbrioi-garapena estudiatzeko  eta zelula kantzerigenoa itzultzen denean sufritzen dituen aldaketak analizatzea.



HELBURUA

Gaur egun ezin dute gauza asko egin klonazioarekin baina bere helburuak hauek dira:

Animalietan:

 Klonaziaren helburua goiko animaliak biderkatzea da eta transgenesiaren  helburua aldiz, haiek aldatzea genetikoki  ekoizpen hobea lortzeko.


Klonazioak transgenesiarekin batera , animaliak balio altuko emankortasuna  eta baldintza zootécnika hobeak lortzea baimentzen du: esne-ekoizpen handiagoa, haragi-kalitate hobeagoa hazkunde-abiadura handiagoa, etab. 

Teknika honek satzen badugu  rodea batean produktore batek denbora gutxiago itxarongo beharko luke, animaliak hazkarrago hasi liratekelako.

             

Osasunean:
Transgenesia baimentzen du, manipulazio genetikoaren bitartez, ezaugarri erresistenteagoak izatea, hau da, gaixotasunak gainditzea.

              



Maskotetan:
Hainbat enpresa bioteknologikok  txakur, katu eta maskota klonazio zerbitzua eskaintzen dituzte. Kasu honetan klonazioak banako baten kanpoko itxurako kopia berdin-berdinak egitea baimentzen duela gogoan izan behar dugu baina izaera eta kopiaren jokaera eratuko dela garatzen den giroaren arabera. 

     

Elikaduran:
 Honen helburua da elikagaiak gure beharrak betetzea, hau da behar ditugun proteinak eta elementuak elikagaian egotea. Esate baterako, edaten dugun esnea nutriente eta proteina zehaztuak izatea.

Adibidez; Behiaren esnea idixkorentzat ona da baina umehentzat, aldiz, txarra da. Hemen proteinak aldatu egin dezakete,  bere balio elikagarria handitzeko edo erreakzio alergikoak saihesteko. Behi transgeniko hauen klonazioak bere abantailak bultzatuko lituzke. 



miércoles, 1 de octubre de 2014

3.-Zer arazo etikoak sortu dezake?



klonazioa ez da bakarrik zientifikoen gaia, soziedadetzat, erlijioentzat, politikarientzat...ere da. Irizpide garrantzitsuenetako bat banakoaren segurtasuna errespetatzea eta bere eskubideak ez haustea da eta gutziago bere identitatea. Bakoitzaren baloreak errespetatu behar dira, identitatea hoietako bat da, guztiak libre eta desberdinak gara.  Gainera  gobernuak aurkako jarrera erakutsi du eta gainera, legalki uko egiten dio. Klonazioa ez du giza erantzunik. Zientzialariengandik eta erradio - esatariei eta abokatuei teologoengandik gizakia bat klonatzeak dakartzan alderdi erlijioso, etiko eta legezkoak eztabaidatu dituzte. 

Gaur egungo klonazio teknikak arriskuan jartzen dute klonatzen den izakiari eta guztiz debekatuta daude gizakiekin saiakuntzak edo edozein klonazio mota egitea. Herrialde bakoitza klonazio saiakuntzen kontrako lege bat du. Hemen klonazioaren kontrako legea 2000 urtean ezarri zen  eta giza klonazioa eta beste saiakuntzak debekatzen ditu.



FILOSOFOAK:
Hans Jonas, filosofo alemanak, esaten du: klonaturiko pertsona batek senti dezakeela bere patua determinaturik dagoela, beste pertsona baten bizitza biziko duela.

 Joel Feinbergek berriz, haurrek determinatu gabeko geroa izateko eskubidea dutela dio. Horrek esan nahi du, klona sortzeko eskubide  lukeela, bere geroa determinatua dagoela usten badu.

GIZA KLONAZIOAri buruz:

John Kilnerren arabera, Estatu Batuetako Centre for Bioethics and Human Dignityko presidentea, "Argitaratutako ikerkuntza gehienek erakusten dute klonen heriotza edo mutilazioa oso emaitza posibleak direla ugaztunak klonatzerakoan."
Inor daki zer punturaino garatu zen giza klonazioa haurrengan. 2002ko apirilean, Dr. Severino Antinori zientifiko italiarrak kazetari bati esan zion, hiru emakume haurdun zeudela klonatutako enbrioi batengatik. Harrez geroztik, eszenatokitik aldendu zuten eta ezin izan zuen inoiz bere aipamena baieztatu edota ezeztatu. Nahiz eta egia ez izan, edo saiakera huts egin, ematen duen sentsazioa da Antinorik giza haur bat laster klonatzen saiatuko dela.
Medikuak azaltzen dutenez giza klonazioak dituen arriskuak oso altuak dira. Zientifiko gehienek iritzi berdinekoak dira. Animalien klonazio saiakera gehienek enbrioi deformatuak edo abortuak ezarketaren ostean eman zuten emaitza gisa. Defendatzen dute, klonatutako eta jaiotako animalia urrietatik, gehienak uteroaren analisi edo testen bitartez detektatu ezin diren malformazioak azaltzen dituztela, adibidez, birikien azalean deformazioak.




ALDEAK:
Bi alde daude klonazioaren alderdian:
-KontrakoakKlonazioa arriskuak eta arazo etikoak ekartzen ditu, hau da, ezohiko gauza bat dela eta honen ondorioz gizartea oso kaltetuta atera daitekela.
Gende gehiena klonasioaren kontra dago, hau ezin da ikusi zeren eta ez daude datu exaxtos baizik eta datu orokorrak. Gainera erlijio askotan klonazioa naturaren kontradagoela ikusten dute. Adibidez: Erlijio katolikoa


ERLIJIO KATOLIKOAREN IKUSPUNTUTIK:

Ian Wilmut eta Keith Cambell zientifikoek Dolly ardian egindako interbentzioaren ostean, Vaticano-ak dokumentu bat argitaratu zuen Klonazioari buruzko hausnarketak izenburua zuena. Dokumentu honetan gizakiekin klonazio helburuekin egindako edozein esperimentu edo gizakien zelulekin egindako edozein esperimentu zigortzen da.

Giza klonazioari buruz, Eliza katolikoaren zigorra, teknika zientifiko horrek giza sorkuntza erlazionatzeko eta konplementatzeko manipulatzen eta baztertzen duela, hau da, enbrioia instrumentalizatzen duela esaten du. Eta indibiduo klonatua bere umetokian eraman behar duen emakumearen erlazioak ere, erlijio katolikoaren ikuspuntutik. Horrekin lotuta, dokumentuak azaltzen du erlijioaren iritzia, hau da, klonazioa pertsona batek beste pertsona bati menderatzeko gaitasuna dela, eta beraz, eliza horren aurka jartzen da.



-Aldekoak: Abantailak asko uzten ditu, naturan maila molekularrera dauden fenomenoak aurkitzean, gizaki gene, animali gene edo landare gene izansaihets daitezke gaixotasun asko txarrak direnak humanitatearentzako edo sorkuntzarako. Baina beti errespetatzen naturaren legea. Gahinera klonazioa alderdi zientifikoan abantaila oso handiak ekarri ditzake medikuntzan eta biologian, adibidez:
-Gaixotasun genetikoak sendatzeko.
-Sendakuntza berriak.
-Txerto genetikoak.
-Zelulak klonatu transplanteak egiteko.












martes, 30 de septiembre de 2014

4.- Zein izan zen klonatutako lehenengo organismoa? Zein arazo izan zituen?

DOLLY:

Dolly ardia klonatutako lehen ugaztuna izan zen eta 1996ko uztailaren 5ean jaio zen. Edinburgoko Roslin institutuko zientzialariak izan ziren bere sortzaileak.  Baina, nahiz eta Dollyren itxura normala dela eman, eztabaidatzen da ardi normala baino azkarrago  zahartu egin zela. Gainera 277 enbrioi behar izan ziren jaiotza hau gauzatzeko.
1999an artritisaren lehen sintomak aurkitu zizkioten. Hala ere, 2003ko otsailaren 14an sakrifikatu zuten ardi helduetan oso ohikoa den biriketako gaitz baten ondorioz.





-Prozesua:

1. Lehenik klonatu nahi den organismoaren zelula somatiko bat aukeratzen da (ugaltzeko zelula ez diren beste edozein zelula mota).

2. Zelula somatikoa. Emakumezko, animalia-eme eta landare loredunen ugalketa zelula gametoa da obuluaren nukleoa bertatik ateratzen da.

3. Gero organismo baten obulu bat aukeratzen da.

4. Obulutegietan sortzen da obo-genesi izeneko prozesuaren bitartez.

5. Obuluari ere nukleoa kentzen zaio jarraian.

6. Gero, zelula somatikoaren nukleoa obulu nukleo-gabean sartzen da.

7. Azkenik, zelula somatikoaren nukleoa duen organismo eme baten umetokian sartu eta bertan gestazio normala gertatzen da.

8. Jaiotzen den organismoa zelula somatikoaren nukleoa jarri duen organismoaren berdin berdina izango da.







Arazoak:
Mundua harri geratu zen lehen animalia klonatu zutela jakitean. Izan ere, mundu osoko agintari politikoek eman zioten erantzuna Dolly-ren klonazioaren berriari, eta denak uste zuten berdina: klonazioaren inguruko saiakuntzak atzeratu egin behar zirela mundu osoan. Erresuma Batuko gobernuak 1990ean lege bat egin zuen klonazioa debekatzen. Aipatutako legean esaten du, giza fetuetan lehenengo 14 egunetan baino ezin izango dira egin azterketak. Lege horrek, beraz, "klonazio terapeutikoari"  ireki zizkion ateak, neurri batean.


Human Fertilization and Embryology Authority erakundeak legea aldatzeko proposamena egin zuen klonazio terapeutikoaren inguruko ikerketak legezkoak izan zitezen. Baina Erresuma Batuko gobernuak ez zuen proposamena onartu; denbora behar zuela erantzun zuen, gai horren ondorio etikoak sakon aztertu nahi zituela-eta.


Klonazioaren gaiak auzi politiko gogorra eragin du Erresuma Batuan. Ian Wilmutek eta bere lankideek erabilitako klonazio-teknika aurrerapen zientifiko garrantzitsua zela pentsatu zen hasieran, eta medikuntzaren ustez izango dituen erabilera ugariek bultzada ederra emango ziotela Britainia Handiko ekonomiari. Kezka areagotu da ez baitago argi nolako kalteak eragin ditzaketen giza osasunean eta ingurumenean.


BESTE ANIMALI BATZUK:

Maskotak:
2005. urtean Koreako zientifikoek lehenengo txakur bat klonatu zutela esan zuten, galgo arrazako txakur bat Snuppy izenekoa. Txaku hau klonatu baino lau urte lehenago katu bat klonatu zuten.

Snuppy

Woo Suk Hwang eta  Seul Nazio-Unibertsitateko (SNU) bere zientzialari taldeakafganiar-klona egin zuten. "Snuppy" izena "SNU" eta "puppy" tik(txakur txikia) dator. Zesareagatik jaio zen eta 530 gramo pisatu zuen jaiotzean.


Ikertzaileek 1.095 txakur enbrioi 123 emehetan transferitu zituzten, hiru haurdunaldi lortuz. Fetu bat hondatu zen, eta klon bat, NT-2a deituta, pulmoniaz hil zen 22 bizitza-egunetan. Nekazari retriever, beste txakur batek hirugarren enbrioia eraman zuen.



2005eko apirilaren 24an jaio zen nukleo-transferentzia metodoarekiko zelula helduetatik Dolly ardia sortzeko antzeko teknikatik. Onera arte metodologia horrek —ardiengan, saguengan, behiengan, txerriengan, katuengan, ahuntzengan, mandoengan eta arratoiengan arrakastarekin probatu zen— baina txakurretan aldiz porrot egin zuen.

Argazki honetan ikusi dezakegu klonatutako
txakurkumea.


Beste klonatutako animali bat zaldia izan zen da, Prometea deitzen dena. 2003. urtean jaio zen Italian.

Prometea es el primer caballo clonado del mundo


Hau izan zen prozesua:

























jueves, 25 de septiembre de 2014

1.-Zer da klonazioa?





Definizioa: Organismo edo zelula bakar batetik eta ugalketa asexualaren bidez, genetikoki berdin berdinak diren ondorengoak sortzeko prosezua da. Baina ez da ahaztu behar klonatutako izakiak, besteek bezalaxe, denbora behar dutela hazteko eta, ondorioz ez daitekela segundu batean izaki heldu bat sortu. https://www.youtube.com/watch?v=CS0UiU4jIKg



Prozesua:


Klonazio-prozesua ondorengoa izan zen:

- A ardiaren zelula batetik nukleoa kendu zuten. Zeluletan  geneak nukleoan egoten dira.

- B ardiaren obulu bati nukleoa kendu eta A ardiarena sartu zioten.

- Eta, azkenik, obulu berri hori C ardiaren uteroan jarri zuten, bertan haz zedin.









Klonazio motak:

  • Klonazio era artifizialean: Teknika honetan zelula bati nukleoa kentzen zaio eta beste zelula baten nukleoa transferitzen da. Bi motatakoak izan daitezke:

  • Klonazio molekularra: Zelula baten ADNtik parte bat kentzea da, adibidez gaixotasunak sendatzeko.
Prozesua:

         


  • Klonazio zelularra: Zelula bat klonatu eta zelula bakar horretik zelula gehiago sortu.
          Prozesua:

Adibidez: Dolly-ren prozesua



  • Giza klonazio: Giza klonazioa ikerketen helburua ez da inoiz izan gizakiak klonatzea edo ordezko haurrak sortzea, baizik eta gaixotasunak sendatzeko.
    Agerian dago ama zelulak lortzeko animaliekin eta pertsonekin egindako klonazio ikerketen emaitzak argitaratu diren ondoren eta egindako beste ikerketa zientifikoak batzuekin, klonatu daitekela.

  • Klonazioa era naturalean: Organismo oso bat klonatu eta horren erreplika berdin berdina sortxea da, baina naturalki.

       




Ezaugarri garrantzitsuenak:

1 - Animalia garatu batetik hasten da, izan ere klonazioa nahi dugun animalitik kopiak egitea da, eta bakarrik heldua denean bere ezaugarriak dakizkigu.

2- Bestalde, era asexual batean sortu behar da. Sorkuntza sexualak ez digu uzten kopia berdin-berdinak lortzen, naturak ugalketa mota hau anitza eta ezberdina delako.